روش تدریس TPR چیست

روش (Total physical response TPR) (روش پاسخ فیزیکی کامل)، روش تدریسی برای زبان است که توسط جیمزعاشر(James Asher)، استاد بازنشسته دانشگاه سن خوزه ارائه شد. TPR بهترین روش آموزش زبان به کودکان طبق متدهای مدرن است. اساس این روش، هماهنگی بین زبان و حرکات فیزیکی است. در این روش معلم به دانش‎آموزان خود دستوراتی را به زبان مقصد می‎دهد و دانش‎آموزان با حرکاتی که با تمام بدن خود انجام می‎دهند به معلم خود پاسخ می‎دهند.

JOHANNA KAWASAKI :نویسنده
مترجم: رؤیا کریمی جنابی

 عاشر این روش را بر مبنای مشاهداتی که از پیشرفت زبان کودکان داشت، پایه‌گذاری کرد. او مشاهده کرد که در بیشتر موارد تعامل کودکان با والدین خود یا سایر بزرگسالان ترکیبی از جنبه‌های فیزیکی و کلامی است. کودک به صورت فیزیکی به سخنان والدین پاسخ می‌دهد و والدین هم پاسخ‎های کودک را با سخنان بیشتری ادامه می‎دهند. به این صورت میان سخنان والدین و حرکات کودکان رابطه دوطرفه مبنی بر عمل و بازخورد عمل ایجاد می‌شود. آیا تاکنون درباره روش تدریس پاسخ فیزیکی کامل که بیشتر به روش TPR معروف است، چیزی شنیده‎اید؟ روش TPR توسط معلم‎ها در سراسر دنیا، هم در کلاس‌های حضوری و هم در کلاس‌های مجازی استفاده می‌شود. بگذارید برای آن‌که بفهمیم این روش دقیقاً چیست، چرا برای تدریس مهم است و چگونه و کجا باید از آن استفاده کنیم؛ نگاه دقیق‎تری به آن بیندازیم.

روش TPR در تدریس زبان انگلیسی چیست؟

اصول روش TPR یا همان پاسخ فیزیکی کامل، بر اساس روشی است که کودکان زبان مادری خود را فرا می‎گیرند.

حرکات پیش از کلام

وقتی زبان مادری را در کودکی یاد می‎گیرید، فقط کلمات را نمی‎شنوید، بلکه حرکات والدین خود را نیز مشاهده می‎کنید تا بر مبنای آن بفهمید که آن‌ها چه می‎گویند. وقتی شروع به فراگیری زبان می‎کنید، بلافاصله با کلمات خود پاسخ نمی‎دهید بلکه معمولاً با حرکات خود به آن‌ها پاسخ می‌دهید تا وقتی کلمات را یاد بگیرید.

یک مثال

یک مثال برای این روش زمانی است که مادری از کودکش می‌خواهد که اسباب‎بازی مورد علاقه‎اش را بیاورد. کودک به مادرش نمی‎گوید چشم مامان الآن می‎آورم و سپس آن را می‎آورد! در ابتدا کودک فقط با یک حرکت به مادرش پاسخ می‎دهد. او می‎رود و اسباب‎بازی را می‎آورد. این موضوع چندین ماه ادامه پیدا می‎کند تا آن ‌که کودک شروع به حرف زدن می‎کند. در خلال این مدت کودک نمی‎تواند حرف بزند اما همه چیز را در حافظه خود نگاه می‎دارد. درنهایت هم هنگامی که زبان را می‎آموزد، می‌تواند همه چیزهایی را که شنیده است، بازتولید کند. روش TPR به دنبال این است که از این روش در کلاس الگوبرداری کند.

هماهنگ کردن حرکات و افکار

TPR بهترین روش آموزش زبان به کودکان است از این جهت که حالت پویایی دارد و با استفاده از آن کودکان توسط معلم خود به دادن پاسخ‎های فیزیکی مثل تقلید معنای یک واژه به اضافه پاسخ‌های کلامی، تشویق می‎شوند. با نمایش زبان، چنین تصور می‎شود که دانش‎آموزان معنا را از طریق قسمت‌های مختلف مغز و با هماهنگی میان تحلیل فیزیکی و فکری، درک می‎کنند.
روش TPR برای کدام گروه سنی مناسب‌تر است؟
این روش، در میان همه بسیار رایج شده است خصوصاً میان کودکان. در کلاسی که شاگردان کم سن و سالی دارد، استفاده از این روش به این سادگی است که دستوراتی مثل ” دستتو بزن به بینی‌ات ” یا ” پنج تا انگشتتو نشون بده ” را به کودک بدهید و خودتان هم آن‌ها را انجام دهید. کودکان همچنین می‎توانند به سادگی همراه با معلم خود آوازهایی را بخوانند که حرکات را با زبان تلفیق می‎کند. کودکان به صورت طبیعی برای یادگیری چیزهای جدید کنجکاوند و اشتیاق دارند. به همین دلیل نسبت به بزرگسالان کمتر خجالت می‎کشند و یا تردیدی ندارند که برای رساندن مفهوم از کل بدنشان کمک بگیرند.

آیا روش TPR برای بزرگسالان مناسب است؟

مسلماً می‌شود، حتی اگر شما گمان کنید که فراگیران بزرگسال همیشه به اندازه فراگیران کم سن و سال مشتاق انجام حرکات نباشند؛ بنابراین ممکن است از این روش برای بزرگسالان در موقعیت‌های بخصوص استفاده کنیم مثل فعالیت‎های ساده‎ای که برای تدریس فعل امر استفاده می‌شود که در آن‌ها عباراتی مثل sit down، stand up و pick up your pencil را می‎توان برای برقراری ارتباط میان حرکات فیزیکی و گرامر، اجرا کرد.

چه موقع باید از روش TPR استفاده کرد؟

تدریس افعال

شما می‌توانید از این روش برای تدریس افعال خاصی استفاده کنید مانند مثالی که در مورد تدریس عبارات امری به بزرگسالان و کودکان بیان شد. شما می‌توانید یک آواز سرگرم کننده که افعال حرکتی زیادی داشته باشد را انتخاب کنید و از آن به عنوان فعالیت تمرینی استفاده کنید. آوازهایی مثل “cha cha slide” یا “superman” برای تدریس به فراگیران کم سن و سال بسیار عالی است.

تدریس اسامی

همچنین می‎توانید از روش TPR برای تدریس اسامی هم استفاده کنید. همان‌طور که تصور می‎کنید این روش برای تدریس اسامی که حرکات مشخصی دارند خیلی سودمند است مثل کلمه headache. کلمات دیگری که به راحتی می‎توان آن‌ها را با حرکات هماهنگ کرد عبارتند از: دندان‎درد، موز، فوتبال و شنا. این اسامی را می‎توان به همان روش تدریس افعال، تدریس کرد. از روش TPR نمی‎توان برای کلماتی مثل table که حالت ساکن دارند، استفاده کرد.

زبان کلاس، افعال امری، دستورات

استفاده از حرکات در کلاس در این روش به شما کمک می‎کند که مانع اشتباه فهمیدن زبان‎آموزان شوید. هنگام دادن دستورات، خودتان هم حرکات مربوطه را انجام دهید. به عنوان مثال وقتی می‌خواهید بگوئید کتاب‌ها را باز کنید همزمان با دادن دستور خودتان هم باید کتابتان را باز کنید. سپس از زبان‎آموزان بخواهید تا با به زبان آوردن دستورات، حرکات را انجام دهند.

استفاده از روش TPR، هنگام قصه گفتن

استفاده از این روش در آموزش زبان انگلیسی به عنوان زبان دوم در قصه گفتن کاربرد بسیاری دارد. حتی اگر زبان‎آموزان کلمات را متوجه نشوند، متوجه حرکات می‎شوند که به آن‌ها کمک می‎کند تا داستان را بفهمند. مثلاً اگر شخصیتی در داستان صبح از خواب بیدار می‎شود زبان‎آموزان می‌توانند ادای بیدار شدن را در بیاورند (مثلاً خمیازه بکشند، به بدن خود کش و قوس دهند و چشم‌هایشان را باز کنند). اگر شخصیت داستان موقع صبحانه، آب‎پرتقال می‎نوشد، زبان‎آموزان می‎توانند هنگام گفتن کلمه drink یک فنجان را نزدیک دهان خود ببرند. این روش، داستان را جالبتر می‎کند و به زبان‎آموزان اجازه می‎دهد تا با انجام حرکات در داستان شرکت داشته باشند. علاوه بر این، این روش می‎تواند تعاملات و سطح انرژی را در کلاس بالا ببرد. هنگامی که داستان را تعریف کردید می‎توانید از زبان‎آموزان بخواهید تا داستان را با حرکاتی که در روش TPR یاد گرفته‎اند، اجرا کنند. این روشی سرگرم کننده است تا بتوانید در قالب تمرین دوباره روی واژگان کار کنید.

چه موقع نباید از روش TPR استفاده کرد؟

با این که TPR بهترین روش آموزش زبان به کودکان و روشی تأثیر گذار است، خصوصاً برای کودکان، اما مشکلاتی هم دارد. زبان‎آموزانی که به آن عادت ندارند ممکن است آن را گیج کننده تصور کنند و در ابتدا ممکن است برای شرکت در آن بی‎میل باشند، پس این روش ممکن است برای همه کلاس‌ها جواب ندهد. گرچه شما اغلب می‎توانید با صد در صد درگیر کردن خودتان در این روش، حرکات را الگوبرداری کنید و بگذارید انرژیتان به همه سرایت کند. مورد دیگری که ممکن است این روش مناسب نباشد، استفاده از آن برای زبان‎آموزان سطح پیشرفته است، بهتر است از آن برای سطوح پایین استفاده شود. اگر به زبان‎آموزان بزرگتر و با زبانی پیشرفته‌تر تدریس می‌کنید، بهتر است از روش دیگری استفاده کنید. (به جای آن می‌توانید از آن برای تدریس هم معناهای پیشرفته استفاده کنید. می‌توانید با تدریس کلماتی مثل “نوشیدن ” شروع کنید و سپس از روش TPR برای تدریس “مزمزه کردن ” یا “سر کشیدن ” استفاده کنید.)

اهمیت روش TPR  برای تدریس  آنلاین

کودکان با فعالیت هایی که بلافاصله پاداش دارد یا فعالیت‌هایی که خیلی جالب هستند، انگیزه پیدا می‌کنند. روش TPR می‎تواند فهرست گنگی از کلمات را به یک فعالیت جالب و سرگرم‎کننده تبدیل کند. شما می‎توانید از این روش برای تغییر سطح انرژی دانش‎آموزان خود استفاده کنید. کودکان همیشه وقتی فعال باشند، بیشتر در کلاس شرکت می‎کنند. به حرکت واداشتن دانش‎آموزان خیلی بهتر از آن است که کلاسی داشته باشید که در آن کودکان موقع خواندن فهرست لغات ساکت بنشینند یا آن‌که دانش‎آموزان آنلاین جلوی مانیتورهای خود برای مدتی طولانی بنشینند. تشویق دانش‎آموزان به بلند شدن و حرکت کردن در زمان‌های مشخصی که برنامه‌ریزی کرده‌اید، از انرژی‌های غیرقابل کنترل آتی جلوگیری می‎کند. (کدامیک از این‌ها مشکل‌تر است وقتی که به صورت آنلاین تدریس می‌کنید).

سایر مزیت‌های استفاده از روش تدریس TPR در کلاس‌های درس انگلیسی چیست؟

TPR به خاطر سپردنی است

این روش به زبان‎آموزان کمک می‌کند تا بهتر کلمات و عباراتی را که یاد می‌گیرند، به خاطر آورند. مرتبط کردن زبان با حرکات باعث می‌شود که به صورت عمیقی در خاطر ما بماند. چیزی را که به صورت فیزیکی تمرین کرده‌ایم، سخت‎تر فراموش می‌کنیم. به زمانی که دوچرخه سواری را یاد گرفتید فکر کنید. از آن زمان تا کنون آیا فراموش کرده‌اید که چگونه باید دوچرخه سواری کنید؟ درست مثل همین، روش TPR هم کمک می‌کند تا چیزی را به مدت طولانی به خاطر بسپاریم که هیچ روش تدریس دیگری قادر به این کار برای کودکان نیست.

روش TPR، شامل یادگیری حرکتی می‎شود

گرچه نظریه سنتی سبک‎های یادگیری، دیگر اعتباری ندارد اما بعضی از کودکان وقتی حرکت دارند بیشتر از زمانی که تماشا می‌کنند یا گوش می‌دهد یا می‌نویسند، یاد می‌گیرند. اضافه کردن روش TPR به کلاستان به این معناست که شما محرک یادگیری مناسبی را برای افزایش یادگیری کودکان به وجود آورده‌اید.

روش TPR برای کلاس‌های چندکاره مفید است

حتی اگر بعضی از دانش‎آموزان، کلمات را نفهمند، با حرکات سرگرم می‎شوند. به عنوان مثال اگر بخواهید کلمات را در کلاس دوباره تمرین کنید، به هنگام کار با بقیه بچه‌ها، دانش‎آموزانی هم که کلمات را یاد گرفته‎اند باز هم با انجام حرکات سرگرم می‎شوند.

در روش TPR نیازی به آمادگی قبلی نیست یا به کمی آمادگی نیاز است

این روش نیازی به هیچ ماده آموزشی ندارد و تقریباً نیازی به آمادگی قبلی نیست به جز یک طرح‌ریزی درس که این روش را در برمی‌گیرد. فایده این روش برای شما در مقام یک معلم هم که دیگر نیازی به گفتن ندارد! این حقیقت که این روش نیازی به آمادگی ندارد سبب می‌شود که به عنوان یک روش حمایتی عمل کند. اگر کلاس شما از برنامه جلو باشد و پنج دقیقه زمان داشته باشید می‌توانید این پنج دقیقه را تمرین TPR و یا آهنگ داشته باشید.

چگونه از روش TPR در کلاس‌های مجازی در مقایسه با کلاس‌های حضوری استفاده می‎شود؟ چه فعالیت‌هایی انجام می‎شود؟

صرف نظر از این که شما از این روش در کلاس حضوری استفاده می‎کنید یا در کلاس آنلاین، روش کار به این صورت است که دانش‎آموزان همان روشی را تقلید می‌کنند که هنگام یادگیری زبان مادری به کار می‎رود. پس شما به عنوان یک معلم باید نقش والدین را بازی کنید. به عبارت ساده‌تر شما باید کارهای زیر را انجام دهید:

•    با یک کلمه یا عبارت به همراه اشاره به عمل مربوط به آن شروع کنید.
•    سپس کلمه را بیان کنید و دانش‎آموزان را به انجام عمل مربوطه تشویق کنید.
•    این کار را چند بار تکرار کنید.
•    سپس از دانش‎آموزان بخواهید که موقع انجام کارها، کلمات را بر زبان بیاورند.

تا اینجا تمام قوانین هم در کلاس‌های حضوری و هم در کلاس‌های آنلاین قابل استفاده است. از این جا به بعد لازم است روش خود را کمی تغییر دهید.

کلاس حضوری

وقتی دانش‎آموزان با کلمه مورد نظر احساس راحتی کردند، می‌توانید از آن‌ها بخواهید به نوبت آن را برای بقیه کلاس اجرا کنند. آن‌ها کلمات را می‌گویند و حرکات را انجام می‌دهند و بقیه کلاس هم همین کار را می‌کنند. بچه‌های کوچک این قسمت را خیلی دوست دارند. این روش زمانی خیلی خوب قابل استفاده است که بچه‌ها در کلاس به صورت دایره‌ای نشسته باشند و بتوانند به خوبی معلم را ببینند. با اشاره به کلمه شروع کنید و حرکت مربوط به آن را انجام دهید، سپس از بچه‌ها بخواهید که کلمات را بگویند و حرکات را انجام دهند. روش دیگر این است یک آواز کامل را همراه با رقص اجرا کنید که در آن کلمات مختلفی که می‌خواهید دانش آموزان شما یاد بگیرند معرفی شده باشد. مطمئناً تعجب خواهید کرد وقتی ببینید که بچه‌های کوچک چگونه کلمات و حرکات را یاد می‌گیرند و بدن و مغز آن‌ها به یک اندازه درگیر فرآیند یادگیری هستند!

کلاس آنلاین

این روش برای کلاس‌های آنلاین هم می‌تواند مؤثر باشد.

یک به یک

وقتی یک درس انگلیسی را به صورت یک به یک و آنلاین تدریس می‌کنید و دانش آموزان در حال یادگیری کلمه جدیدی هستند می‌توانید او را تشویق کنید که کلمه را بر زبان بیاورد و حرکت مربوطه را انجام دهد و بعد شما ادامه می‌دهید. این اجرای معلم- شاگردی برای کودکان خیلی ایجاد انگیزه می‌کند، چراکه احساس می‌کنند مسئولیتی به عهده دارند و برخلاف این واقعیت است که معمولاً بزرگسالان به آن‌ها می‌گویند چه کاری را انجام دهند.

گروه‌ها

وقتی می‌خواهید به گروهی از کودکان تدریس کنید و مثلاً یک آواز در مورد شمارش را یاد بدهید، دانش آموزان می‌توانند برای همراهی با آواز از انگشتان خود برای نشان دادن اعداد استفاده کنند. تکرار آوازها هم برای آن‌ها سودمند است. کامپیوتر برای این روش می‌تواند خیلی مفید باشد چون دانش‎آموزان توجه خود را روی تماشای حرکات شما در مانیتور متمرکز می‌کنند و وقتی نوبت به آن‌ها می رسد آن حرکات را انجام می‌دهند. روش TPR از حرکات به همراه کلمات به گونه‌ای کمک می‌گیرد که کودکان می‌توانند حرکات را با معنای کلمات پیوند دهند. به عنوان یک راهکار، تعدادی آواز را که برای این روش مفید است، در کامپیوتر خود آماده داشته باشید. فرصتهای زیادی پیش می‌آید که بخواهید از آن‌ها استفاده کنید و کودکان خیلی دوست دارند که در هنگام درس یک زنگ تفریح داشته باشند و در آن آواز بخوانند و حرکات مربوط به آن را انجام دهند.